روابط عمومی ها از لحاظ حقوقی چه جایگاهی دارند؟
با توجه به گسترش رسانه ها و شکل گیری رسانه های نو و همچنین گسترش وظایف روابط عمومی ها، کمتر مدیری را خواهیم یافت که از اهمیت نقش روابط عمومی در سازمان آگاه نباشد؛ تاثیرگذاری روابط عمومی در رشد و توسعه سازمان امری مهم است.
اهمیت توجه به روابط عمومی به عنوان یک نهاد تاثیرگذار ارتباطی بر صاحب نظران و فعالان حوزه ارتباطات بسیار روشن است اما این تصور که روابط عمومی ها مبلغ سازمان بوده و وظیفه ای جز برجسته سازی مدیران خود ندارد را باید پاک کرد و هویتی واقعی به روابط عمومی ها بخشید. روابط عمومی ها بخش مهم نظام اداری کشور و دولت به شمار می روند؛ با توجه به گستره روابط عمومی در کشور، این نهاد علاوه بر ایفای نقش مؤثر در سازمان خود، در مسائل اجتماعی و فرهنگی نیز نقش مهمی ایفا می کند. براین اساس، ظرفیت ها و قابلیت هایی که روابط عمومی در عرصه های مختلف و از همه مهم تر عرصه مدیریت کشور و نظام اداری دارند، باعث شده تا نگاه ها به سمت این بخش به عنوان بخشی اساسی و اثرگذار در سازمان جلب شود.
نتایج پژوهش های انجام شده، نشان می دهد که مردم و مشارکت آن ها در تصمیم گیری و اجرای امور نقشی جدی و فعال داشته و در تشکیل حکومت، قانون گذاری، سیاست گذاری، اجرای قوانین و اداره کشور نیز تاثیرگذار بوده اند، بنابراین می توان دریافت که می توان حوزه تخصصی روابط عمومی و ارتباطات را با به کارگیری ظرفیت های بالقوه موجود در بین کارشناسان و فعالان این حوزه هویت صنفی روابط عمومی ها را ارتفا داده و ایماژه زیبایی از آن نشان داد و در جامعه گام های موثر برداشت.
اما به راستی با وجود نقش مهم این نهاد موثر در سازمان ها، روابط عمومی ها از لحاظ حقوقی چه جایگاهی دارند؟ آیا تشکیل سازمانی تحت عنوان سازمان نظام صنفی روابط عمومی و ارتباطات در کشور به ارتقای جایگاه این نهاد و شکل گیری نگاه حرفه ای گرایانه به روابط عمومی ها کمک می کند؟
تشکیل سازمان نظام صنفی روابط عمومی و ارتباطات، مشارکت فعالان این صنف را در حوزه تصمیم گیری و قانون گذاری ارتقا داده و آن ها را به سوی حرفه ای گرایی سوق می دهد، اما این امر منوط به این است که اهمیت این موضوع برای متولیان امور روشن گردد.
پیش از پرداختن به ضرورت تشکیل سازمان نظام روابط عمومی و ارتباطات، نگاهی به تاریخچه تشکیل دیگر نظام های صنفی در کشور خواهیم داشت؛ فهرست سازمان های صنفی تشکیل شده به شرح زیر است:
- سازمان نظام پزشکی بزرگترین و قدیمی ترین سازمان غیردولتی در ایران پس از کانون وکلا است که در سال ۱۳۳۵ تأسیس گردید.
- سازمان نظام مهندسی ساختمان سازمانی غیردولتی است که در جهت تحقق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال ۱۳۷۴ به صورت رسمی تاسیس شد.
- سازمان نظام روان شناسی و مشاوره یکی از سازمان های غیردولتی و مستقل در ایران است که به منظور تلاش برای ارتقای سطح دانش روان شناسی و مشاوره، حمایت از حقوق مراجعان به روانشناسان و مشاوران و حمایت از حقوق صنفی روانشناسان و مشاوران در سال ۱۳۸۲ تشکیل شد.
- سازمان نظام پرستاری، سازمانی مستقل و دارای هویت حقوقی که به منظور تحقق بخشیدن به اهداف و وظایف مقرر در قانون در سال ۱۳۸۰ تشکیل گردید.
- سازمان نظام کاردانی ساختمان بر اساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در سال ۱۳۸۱ تصویب و تشکیل شد.
- سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی یک تشکل صنفی و تخصصی که وظیفه طراحی فرایند توسعه پایدار بخش کشاورزی و منابع طبیعی در سال ۱۳۸۰ با تأیید شورای نگهبان قانون اساسی تشکیل گردید.
- سازمان نظام صنفی رایانه ای ایران از تیر ماه سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد.
- سازمان نظام مهندسی معدن آیین نامه اجرایی آن نیز در تاریخ در سال ۱۳۸۱ به تصویب هیأت وزیران رسید.
با توجه به اینکه ضرورت تشکیل سازمان در صنوف مختلف در جامعه احساس گردید و متعاقب آن سازمان صنفی مربوطه اعلام وجود نمود که اگر عملکرد هر کدام از آنها را در محدوده زمانی تشکیل تا کنون بررسی کنیم خواهیم دید که چه خدمات شایانی به حرفه خود تقدیم کردند، اما علی رغم اینکه در چند سال اخیر در میان جامعه دانشگاهی و مدیران روابط عمومی بحث هایی درباره اهمیت و لزوم تشکیل سازمان نظام روابط عمومی و ارتباطات در کشور مطرح و پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شد؛ با توجه به اینکه تشکیل سازمان نظام روابط عمومی و ارتباطات می تواند رعایت اصول و معیارهای حرفه ای و اخلاقی در رابطه با جامعه، مشتریان و همکاران حرفه ای را تحقق بخشد و در وهله اول حقوق طرف دیگر سازمان که همانا مردم هستند را حفظ نماید، اما تاسیس این سازمان همچنان مسکوت باقی مانده است!.
تلاش در جهت ارتقای سطح دانش، گسترش فن آوری های جدید و به کارگیری آن ها در ارتقای جایگاه روابط عمومی، تلاش در جهت ارتقای اخلاق حرفه ای و تلاش در جهت ارتقای توانمندی های حرفه ای فعالان حوزه روابط عمومی و ارتباطات، گوشه ای از مزیت های تشکیل این سازمان است. بنابراین وقت آن رسیده است که به این امر مهم توجه ویژه شود و انجمن های صنفی با همراهی پیشکسوتان و فعالان روابط عمومی کشور کمیته های پیگیری تاسیس سازمان نظام روابط عمومی و ارتباطات را تشکیل داده و با همفکری به راه اندازی این نظام صنفی قدرتمند سرعت بخشند.
هویت بخشیدن به فعالان حوزه روابط عمومی و ارتباطات، نظارت بر نحوه تدوین قوانین و مقررات مرتبط با موضوع فعالیت، تلاش برای فراهم کردن ظرفیت لازم برای به عهده گرفتن مسئولیت های غیر حاکمیتی دولتی، ایجاد زمینه ای برای ارائه نظرات و خواسته های حرفه ای و تخصصی اعضای سازمان به سیاست گزاران و برنامه ریزان دولتی و مدیران اجرایی، رتبه بندی فعالیت افراد فعال در این حوزه، انتقال اطلاعات و تجارب تخصصی و ارتقای سطح دانش افراد شاغل در روابط عمومی های عضو سازمان و ارتقای کیفیت شغلی و اجتماعی فعالان حوزه روابط عمومی از مهم ترین هدف هایی است که با راه اندازی و فعالیت منسجم و هدفمند سازمان نظام روابط عمومی و ارتباطات محقق خواهند شد.
بنابراین اکنون که در سالگرد ۷۰ سالگی روابط عمومی حرفه ای ایران هستیم بجاست با تشکیل سازمان نظام روابط عمومی و ارتباطات ، عضویت در انجمن بین المللی روابط عمومی ، تشکیل هیات مدیره های نظام روابط عمومی شهرستان ها، تشکیل مجمع و پارلمان هیات مدیره ها و شورای عالی نظام روابط عمومی به فعالیت های روابط عمومی ها سازمان داده و آن ها را در سطح جهانی معرفی کنیم.
احمد عامری
کارشناس روابط عمومی